İstiare Nedir ?

Bir varlığın başka bir varlığın adını veya özelliğini almasıdır.

"İstiare"nin sözcük anlamı "ödünç alma"dır.

İstiare, bir varlığın geçici olarak başka bir varlığın adını ya da özelliğini almasıdır.

Yalnız "benzeyen" ve "kendisine benzetilen"in olduğu bir benzetmede bu iki öğeden biri kaldırılırsa istiare ortaya çıkar. Bu tanım kısaca; "Taraflarında biri kaldırılmış beliğ teşbihine istiare denir."

Melek kızım ağlamış mı?

"Melek kız" sözü bir beliğ teşbihtir.
Bu cümle "Meleğim ağlamış mı?" biçiminde söylnirse "meleğim" sözünde istiare olur.İstiare kendisine benzetilenin söylenip söylenmemesine göre "açık istiare" ya da "kapalı istiare" olarak ikiye ayrılır:

1)Açık İstiare

Benzetmenin öğelerinden yalnız kendisine benzetilenin söylenmesiyle oluşur.

"Ceylanım gel, gel" dizesinde sevgili, "ceylan"a benzetilmiş ve yalnızca kendisine benzetilen(ceylan) söylenmiştir.

Korkusuz birine "arslan", terbiyeli birine "koç", çok kurnaz biri için "tilki" denilmesi birer açık istiare örneğidir.

"Hangi dağda bulsan ben o maralı?"

2)Kapalı İstiare

Benzeyen söylenir, kendisine benzetilen söylenmez; kendisine benzetilenin bir özelliği belirtilir.

"Gözlerinden içti gönlüm neşeyi"

Bu dizede "neşe" içilebilecek bir şeye benzetilmiştir, ama neye benzetildiği söylenmemiştir. Kendisine benzetilenin özelliği verilmiştir.

Benzeyen(neşe) ve kendisine benzetilenin özelliğinin(içti) söylendiği bu sanat kapalı istiaredir.

"İçimde damla damla korku birikiyor."

Bu dizede de "korku" damla damla olabilecek bir şeye benzetilmiştir, ama neye benzetildiği söylenmemiştir.

Temsili İstiare
Bir kavramın kendisiyle benzelik ilgisi olan varlık ya da kavramlarla anlatılmsına denir.

Yahya Kemal'in "Sessiz Gemi" adlı şiiriyle "ölüm" kavramını anlatması bir temsili istiaredir.

KAYNAK: Birey Yayınları