Tiyatro Nedir ?


Olay kaynaklı edebi türlerden biridir.

Tiyatro için "insan yaşamını sahnede canlandırma sanatı" denilebilir.

Tiyatro oyunları, insan yaşamıyla ilgili ayrıntı ve olayları sahnede canlandırmak için yazılmış eserlerdir.

Tiyatronun kaynağı Eski Yunan edebiyatıdır. Türk edebiyatında Tanzimat'a kadar Karagöz, ortaoyunu, meddah tiyatronun yerini tutmuştur.

Tiyatroda roman ve öyküden farklı olarak olayları oluş halinde gösterir; konuşmaya ve eyleme dayalı bir gösteri sanatıdır. başlıca tiyatro türleri; tragedya komedya ve dramdır.

Tragedya(ağlatı)

Seyircide acıma, korku gibi duygular uyandırarak, ruhu tutkulardan kurtarmak amacıyla yazılan tiyatro türüdür.

Tragedya "keçi şarkısı" demektir. Eski Yunanlılar her yıl dionysos adına düzenledikleri bağ bozumu şenliklerinde bir keçi kurban eder, oyunlar oynarlardı. Tragedya bu oyunlardan çıkan bir tiyatro türüdür. bu türün belirli kuralları vardır:

*Acıklı yönü ağır baan tiyatro türüdür.
*Erdeme ve ahlaka büyük değer verilir.
*Eser baştan sona ciddi bir havada geçer.
*Kötü, bayağı sözlere ve konuşmalara yer verilmez; ağırbaşlı ciddi bir üslup kullanılır.
*Konular tarihten veya mitolojiden alınır.
*Kişiler; tanrılar, tanrıçalar, yarı tanrılar ya da yüksek zümreden isanlardır.
*Güzel bir yaşantıdan çöküntüye gidiş anlatılır.
*Birbiri ardına sürüp giden "diyalog" ve "koro" bölümünden oluşur.
*Beş bölümdür, aralıksız oynanır, perde arası yoktur.
*Vurma, yaralama, öldürme gibi olaylar sahnede gerçekleşmez, bu olaları haberciler aktarır.
*Halktan kimselerin oluşturduğu koro vardır. Koro eyleme karışmaz.
*Eserin üç birlik kuralına uygun olması gerekir. Üç birlik kuralı zaman, yer ve olay birliğidir. Oyunda, baştan sona aynı yerde, en çok 24 saat içinde geçeceği kanısı uyandıran tek olay konu edilir.
*Tragedyalar şiir biçimindedir.
Eski yunan edebiyatında tragedya türünün en önemli isimleri Aiskhylos, Sophokles ve Euripides'tir. Fransız edebiyatında ise Racine ve Corneille tragedya türünde eserleriyle tanınan sanatçılardır.

Komedya(güldürü)

İnsanların ve olayların gülünç yönlerini gösteren tiyatro türüdür. Eski Yunan'da Dionysos adına yapılan törenlerden doğmuştur. Komedya da tragedya gibi manzumdur, üç birlik kuralına uygundur. Targedya da olduğu gibi birbiri ardına devam eden "diyalog" ve "koro" bölümünden oluşur. aralıksız oynanır, perde arası yoktur, beş bölümden oluşur.

Komedyanın diğer özellikleri şöyledir:

*Kişisel ya da toplusal bozukluklar, gülünçlükler anlatılarak güldürme yoluyla düşündürme amaçlanır.
*Konular toplumun günlük yaşamından alınır.
*Kişiler genellikle halktan insanlardır.
*Vurma, yaralama gibi olaylar seyircinin gözü önünde gerçekleşebilir.
*Üslupta yükseklik ve soyluluk aranmaz; her türlü kaba davranışlara ve sözlere yer verilir.

Komedyalar asıl olarak nazımla yazıldığı halde 17. yüzyılda düzyazı biçiminde yazılmıştır.

Dram

Dram 18. yüzyıldan sonra tiyatronun tragedya ve komedyanın dışında üçüncü bir tür olarak orataya çıkmıştır. Dram bir oyun türünün adı olarak ilk kez 18. yüzyılda kullanılmıştır. Bu kullanım zamanla yaygınlaşmıştır.

Yaşamda olduğu gibi acıklı olaylarla gülünç olayları birlikte ortaya koyan bir türdür. Yüksek tabakadan kişilerin yanında halktan kişiler de bulunabilir. Nazımla nesir iç içe olabilir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder